Biyolojik ve psikososyal etkenler anti sosyal kişilik bozukluğuna sebep olduğu araştırmalarla bilinmektedir. Yani, gen çevre ilişkisi, aile içi sorunlar, düşük sosyoekonomik durum, çocukluk çağında yaşanmış olumsuz hayat deneyimleri, travma gibi bir çok faktör etkili olabilmektedir. Antisosyal kişilik bozukluğu olan bireylerde sosyal ilişkilerde zorluk gözlenmektedir. İlişkilerde uyum sağlama ve bir gruba dahil olmakta sorunlar yaşarlar. Bu durumun sebebi sosyal ilişkilerinde saldırgan tutumlarda bulunmalarından kaynaklanabilir.
Araştırmalar, antisosyal kişilik bozukluğu olan bireylerde çocukluk çağında ihmal, istismar, cinsel taciz gibi travmatik deneyimlerle ilişkili olduğu bulunmuştur. Çocukluk çağı travmalarıyla ilişkili olarak saldırganlık ve öfkede ilişkili bulunmuştur. Anti sosyal kişilik bozukluğu olan bireylerde yasalara uymama, etrafına zarar verme potansiyeli yüksektir bu sebeple suça karışma oranları da yüksek olmaktadır. Bu kişiler sebepsiz öfkelenebilir zarar verici davranışlarda bulunabilirler. Etrafına zarar verdiklerinde sonrasında bundan pişmanlık da duymazlar.
Toplumumuzda antisosyal kişilik bozukluğu görülme sıklığı %2-3 oranında olduğu bildirilmiştir. Erkeklerde kadınlara oranla 3 kat daha fazla görülmektedir.
Tedavi
Antisosyal kişilik bozukluğuna sahip bireylerin tedavileri oldukça zordur. Psikoterapiye kendi istekleriyle gelmezler. ASKB ve Travmanın Tedavisi Travmanın erken tespiti ve tedavisi, ASKB’nin gelişimini engellemede kilit rol oynar. Travmatik deneyimlerin işlenmesi ve bu deneyimlerin birey üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltılması, kişilik bozukluğunun ilerlemesini önleyebilir. Tedavi yöntemleri arasında şunlar yer alır:
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Bu terapi yöntemi, bireylerin olumsuz düşünce kalıplarını ve davranışlarını tanımalarına ve değiştirmelerine yardımcı olur. BDT, travmaya bağlı olarak gelişen olumsuz inançları ve davranışları değiştirmede etkili olabilir.
Travma Odaklı Terapi: Bu terapi, travmanın birey üzerindeki etkilerini anlamaya ve işlenmemiş travmatik anıların çözülmesine yardımcı olur. Travma odaklı terapi, bireylerin sağlıklı başa çıkma mekanizmaları geliştirmelerini sağlar.
Grup Terapisi: ASKB olan bireyler, grup terapisinde başkalarının deneyimlerinden öğrenebilir ve empati geliştirebilirler. Grup ortamı, sosyal becerileri geliştirmek ve diğerleriyle sağlıklı ilişkiler kurmayı öğrenmek için faydalı olabilir. Ayrıca psikodinamik tekniklerde kullanılmaktadır.
Özetle, araştırmalara göre, antisosyal kişilik bozukluğuna sahip olanlar çocukluk çağında devamlı biçimde fiziksel, sözel şiddete maruz kalmışlar ve aynı zamanda duygusal ihmale de maruz kalmışlardır. Yaşamın erken dönemlerinde travmaya maruz kalmanın duygu düzenleme, empati gelişimi gibi becerilerin gelişimi olumsuz etkilenmektedir. Bu sebeple patoloji geliştirme olasılığı artmaktadır. Duygu düzenleme becerilerinin eksikliği yaşamın ileri evrelerine kadar devam edebilir ve bu durum saldırganlık ve şiddet eğilimlerini arttırır.
Kaynakça
American Psychological Association. (2013). Guidelines for psychological evaluations in child protection matters. The American Psychologist, 68(1), 20.
Çelik F. Antisosyal kişilik bozukluğu. New mood group. https://www.newmoodgroup.com/makale_ANTISOSYAL_KISILIK_BOZUKLUGU.html
Dargis, Monika; Newman, Joseph; Koenigs, Michael . (2016). Clarifying the link between childhood abuse history and psychopathic traits in adult criminal offenders. Personality Disorders: Theory, Research, and Treatment 2016, Vol. 7, No. 3, 221–228
Gobin, Robyn L; Reddy, Madhavi K.; Zlotnick, Caron; Johnson, Jennifer E. . (2015). Lifetime trauma victimization and PTSD in relation to psychopathy and antisocial personality disorder in a sample of incarcerated women and men. International Journal of Prisoner Health, 11(2), 64–74. doi:10.1108/IJPH-06-2014-0016
Koyuncuoğlu A., Koyuncuoğlu D., (2023). Çocukluk çağı cinsel istismarın akut ve kronik etkileri. Spor, Eğitim ve Çocuk. 3(2), 21-29. DOI: 10.5505/sec.2023.76576
Ms. Suman O., Thanushree M.N.2, Peri Tejaswi, Pooja, Tirupati Nayak, Jigme Dorjee. A Study on the relationship between of childhood trauma and antisocial personality disorder in the formation of serial killers. The International Journal of Indian Psychology. ISSN 2348-5396 | ISSN: 2349-3429
Taşçı G., Özsoy F., Kaya Ş., Demir F. Ü., Aslan E. A., Demir B. (2024). Antisosyal kişilik bozukluğu olan bireylerde çocukluk çağı travmaları, aleksitimi, algılanan sosyal destek ve içselleştirilmiş damgalanma ilişkisi. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi. 13(1):45–55. DOI: 10.5455/JCBPR.49038
Görsel Kaynak Linki
