Zihin ve vücut ilişkisinin tarihi oldukça eskiye dayanmaktadır. Yaklaşık 300 yıl öncesine kadar dünya genelindeki neredeyse bütün tıp sistemleri zihin ve bedeni bir bütün olarak ele almaktaydı. Ancak 17. yüzyılda batı dünyası zihin ve bedeni iki ayrı varlık olarak görmeye başladı. Bu bakış açısına göre, beden bir tür makine gibi algılanıyordu, değiştirilebilir, bağımsız parçalardan oluşuyordu ve zihinle hiçbir bağlantısı yoktu. Bu batı bakış açısının hala günümüzde etkisini sürdüren birçok faydası oldu; cerrahi, travma bakımı, ilaçlar ve diğer allopatik tıp alanlarında ilerlemelerin temelini oluşturdu. Ancak aynı zamanda, insanların duygusal ve ruhsal yaşamına dair bilimsel sorgulamayı büyük ölçüde azalttı. 20. yüzyılda, bu görüş yavaşça değişmeye başladı. Araştırmacılar zihin-beden bağlantısını incelemeye başladı ve beden ile zihin arasındaki karmaşık bağlantıları bilimsel olarak göstermeye başladılar.
Değinilmesi gereken bir diğer önemli nokta ise "zihin" teriminin beyinle eş anlamlı olmadığıdır. Günümüzdeki tanıma göre, zihin düşünceler, duygular, inançlar, tutumlar ve imgeler gibi zihinsel durumlardan oluşur. Beyin ise bu zihinsel durumları deneyimlememizi sağlayan donanımdır. Zihinsel durumlar tamamen bilinçli veya bilinçsiz olabilir. Bazı durumlara duygusal tepkiler verebiliriz, ancak neden tepki verdiğimizi farkında olmayabiliriz. Her zihinsel durumla ilişkilendirilmiş bir fizyoloji vardır; fiziksel bedende hissedilen pozitif veya negatif etki. Örneğin, kaygı zihinsel durumu stres hormonları üretmenize neden olur.
Birçok zihin-beden terapisi, zihinsel durumların daha fazla farkında olma üzerine odaklanır ve bu artan farkındalığı kullanarak zihinsel durumlarımızı daha iyi yönetme ve daha az yıkıcı bir yöne yönlendirmemize yardımcı olur.
“Beden” ve “zihin” konusunda bugünün tanımlarına karşılık gelen referanslar Yunan felsefesinde sıklıkla bulunabilir, ancak Descartes ve diğer filozoflar gibi ontolojik ve epistemolojik bir tanımlamadan farklıdır. Bu, zihin ve bedenin yalnızca belirli kültürel bağlamlarla ilişkili olarak incelenebileceği ve anlaşılabileceği anlamına gelir.
Descartes'e göre, insan iki bileşenli bir varlıktır. Beden ve ruh, birbirinden ayrı ve birbirine indirgenemez iki farklı yapıdır. İnsan, bedeni ve zihni, adeta iki farklı aygıt gibi, ayrı bir düzeneğe sahiptir. Bedenin özelliği yer kaplamak iken, zihnin özelliği düşünmektir. Bu iki farklı özdeşlik, beyinde bulunan pineal bezi aracılığıyla birbirleriyle etkileşime girer. Bu iki düzeneğin etkileşimi bir noktada birbirlerine temas eder. Zihin veya ruh, bu merkezi bez aracılığıyla bedeni etkilerken, beden de zihni etkiler. Ancak, bizi biz yapan ruh, bedenimizden tamamen ayrı ve onsuz da var olabilecek bir yapıdadır.
Antik Felsefi Bakış Açıları:
Antik Yunan filozofları Platon ve Aristoteles, zihin ve beden arasındaki ilişki üzerine oldukça düşündüler. Platon, bedenin, ebedi ruh için geçici bir araç olduğuna inanırken, Aristoteles zihni, bilincin ve akılın merkezi olarak görüyordu.
Antik Çin'de, geleneksel Çin tıbbı da zihin ve bedenin birbirine bağlılığını tanıyordu. Aslında, dünya çapında birçok kültür binlerce yıl boyunca, Çin tıbbını ana sağlık bakım sistemi olarak kullanmıştır. Qi kavramı (bedenin canlı enerjisi), geleneksel Çin tıbbı için oldukça önemli bir kavramdı. Akupunktur, bitkisel ilaçlar ve masaj gibi tedavilerle Qi'yi dengelemek, hem zihinsel hem de fiziksel sağlığın korunması için çözüm olarak görülüyordu. Beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri de geleneksel Çin tıbbı için son derece önemlidir.
Batı Tıbbında Zihin ve Beden İlişkisi:
Zihin-beden bağlantısı, Rönesans döneminde Batı dünyasında daha fazla dikkat çekti. Ünlü filozof René Descartes, zihin ve bedenin ayrı varlıklar olduğunu ve pineal bezi üzerinden etkileşimde bulunduklarını önererek ikili bir görüş öne sürdü. Bu ikili görüş, zihin-beden problemi için temel oluşturdu ve hala felsefe ve psikoloji alanında tartışma konusu olmaya devam etmektedir. 19. yüzyılda, psikosomatik tıp alanı ortaya çıktı ve Sigmund Freud ve William James gibi doktorlar zihnin fiziksel sağlık üzerindeki etkisini araştırdılar. Psikanalizin babası olarak bilinen Freud, bilinçdışı düşüncelerin ve duyguların fiziksel semptomlara neden olma rolünü vurguladı.
Modern Bilimde Zihin ve Beden İlişkisi:
Nörobilim, psikoloji ve psikonöroimmünoloji gibi alanlardaki modern araştırmalar, düşüncelerimiz, duygularımız ve bedensel fonksiyonlarımız arasındaki somut bağlantıları aydınlatmıştır. Bilimsel olarak kanıtlanmıştır ki beyin, sinir sisteminin komuta merkezi olarak işlev görür. Beyin, vücut boyunca çeşitli organlara ve sistemlere sinyaller gönderir ve kalp atış hızından hormon üretimine, bağışıklık tepkisinden inflamasyona kadar her şeyi etkiler. Dahası, duygusal ve psikolojik durumlarımıza yanıt olarak nörotransmitterlerin ve nöropeptitlerin salınımı doğrudan fizyolojik olarak iyi olma halimizi etkiler. Örneğin, kronik stresin artmış kortizol seviyelerine yol açtığı ve zamanla çeşitli fiziksel sağlık sorunlarına neden olabileceği günümüzde kanıtlanmıştır.
Bilim, meditasyon, farkındalık ve bilişsel-davranışçı terapi gibi olumlu zihin eğitimi uygulamalarının stresi azaltabileceğini, anksiyete ve depresyon belirtilerini hafifletebileceğini ve hatta vücudun bağışıklık tepkisini artırabileceğini kanıtlanmıştır. Bu zihin-beden bağlantısı üzerine yapılan bilimsel araştırmalar, sadece mental ve duygusal durumlarımızın fiziksel sağlığımız üzerindeki büyük etkisini onaylamakla kalmaz, aynı zamanda hem mental hem de fiziksel sağlığı bütünsel bir çerçeveye entegre eden sağlık ve iyileşme için bütünsel yaklaşımların sağlam bir temelini sunmaktadır.
Kaynakça:
Sullivan, J. A. (2010). Realization, explanation and the mind-body relation. Synthese, 177(2), 151–164. https://doi.org/10.1007/s11229-010-9839-7
Leitan, N. D., & Murray, G. (2014). The mind-body relationship in psychotherapy: grounded cognition as an explanatory framework. Frontiers in Psychology, 5. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2014.00472
El-Debs, M. (n.d.). The mind body connection I. Www.academia.edu. Retrieved from https://www.academia.edu/43651892/The_mind_body_connection_I